طرح شبنم

برای رهگیری و پیگیری محصولات می توان به لیبل های امنیتی هولوگرام، شماره سریال، انواع کد و … اضافه کرد که ضریب امنیت آن را بالا تر خواهد برد. در برخی موارد، این اطلاعات باید مخفی باشند و فقط توسط مصرف کننده خوانده شوند؛ همانند اطلاعات کارت های شارژ یا  حتی بخشی از برچسب های طرح شبنم  که اطلاعات متغیر آن توسط یک لایه اسکرچ پوشانده شده است. این لایه اسکرچ می تواند جلوه های هولوگرافیک نیز داشته باشد.

امروزه مطمئن ترین و ارزان ترین راه حل برای جلوگیری از جعل ، تقلب و سرقت و نشان دهنده اصل بودن کالا ، حافظ اعتبار اسناد و محصولات و رواج دهنده علامت تجاری آن در تمامی کشورهای پیشرفته استفاده از برچسب های امنیتی هولوگرام است زیرا این برچسب بعد از تولید به هیچ وجه در هیچ جای دنیا قابل کپی برداری و تکثیر مجدد نمی‌باشد.

طرح شبنم و ابزارهای آن اساسا شامل ویژگی هایی هستند که می توانند ویژگی های پنهان یا نیمه پنهان و در مواردی فوق امنیتی اسناد را آشکار سازند. در برخی موارد عملکرد ساده ای دارند ولی در مواردی دارای الگوریتم های پیچیده ای برای رمزگشایی(Decoding) تصویر دارا هستند.

طرح شبنم چیست؟

در همه جای دنیا کالای قاچاق و جعلی را به عنوان یک کالای غیر قابل اطمینان و نامطمئن می‌شناسند؛ چرا که مشخص نبودن کانال توزیع و واسطه‌ها و نیز تولید کننده واقعی، مشتری را نگران می‌کند که آیا این کالا از اصالت لازم برخوردار بوده و به تبع آن کیفیت مورد نظر را ارائه خواهد کرد یا خیر؟

از این رو وزارت صنعت، معدن و تجارت، به عنوان متولی اصلی بخش تجارت و شبکه توزیع کالا، برای مبارزه توزیع کالای قاچاق و جعلی، اقدام به ایجاد سامانه شبنم (شبکه بازرسی نظارت مردمی) نموده است.
طرح شبنم در حقیقت ایجاد سامانه‌ای را دنبال می‌کند که در آن همه مردم می‌توانند، تنها با داشتن یک گوشی تلفن همراه دارای دوربین، و با استفاده از نرم‌افزاری که در اختیار ایشان قرار گرفته است، علاوه بر اطمینان از اصالت کالای خریداری شده و یاری دولت در شناسایی عوامل توزیع کالای قاچاق و جعلی، از مشوق‌های اعتباری نیز برخوردار گردد.

علاوه بر اطمینان از اصالت کالای خریداری شده و یاری دولت در شناسایی عوامل توزیع کالای قاچاق و جعلی، از مشوق‌های اعتباری نیز برخوردار گردد. در واقع این طرح ضریب نفوذ بازرسی و کنترل کالاهای قاچاق و غیر مجاز را گسترش می‌دهد.

ابزار های پیشرفته تشخیص اصالت کالاها

از ساده ترین انواع ابزار های تشخیص و ازریابی اصالت می توان به لوپ هایی با قدرت بزرگ نمایی بسیار بالا نام برد که انواع چاپ میکرونی اعم از میکروتکست (Micro Text) یا میکرو ایمیج ها (Micro Images) را آشکار می سازد.

فیلتر ها نیز می توانند جزو ابزار های تشخیص دسته بندی شوند. این فیلتر ها برای تشخیص تصاویر پنهان در اسناد یا المان های Raster در هولوگرام ها کاربرد دارند و یا حتی در تصاویر لنتی کولار می توانند در سطح تجاری کاربرد داشته باشند. در تصاویر اسکرمبل (Scrambled images) نیز برای اشکار شدن تصویر باید از فیلتراستفاده کرد.

در سطح بالاتر، ابزار هایی هستند که قابلیت تابش در طیف های مختلف نور را دارند. رایج ترین این طیف ها در رده ماورا بنفش (UV) و مادون قرمز(IR) قرار دارند. که برای تشخیص مرکب ها یا ورنی های UV یا IR کاربرد دارند.

هولوگرام در تشخیص اصالت کالا

این ویژگی به الیاف درون کاغذ های امنیتی، نخ های امنیتی درون اسکناس ها و چک پول ها و حتی در برخی از هولوگرام ها( قسمتی از آن ها) تعمیم داده می شود که تحت یک طیف خاص از نور آشکار می شوند. در ابزار های پیچیده تر، ابزار های امنیتی می توانند المان های Machine-Readable را بخوانند.

این آیتم های شامل انواع بارکدها، کدهای دوبعدی، تگ های RFID و NFC و در موارد فوق امنیتی، ذرات بسیار ریز نانو که به صورت منحصر به فرد کارکترایز شده اند و تقریبا غیر قابل جعل هستند را احراز هویت کنند.

بدیهی است که ابزار ها با توجه به کارایی و میزان دقت و احراز سطح امنیتی آن، دارای هزینه های متفاوتی هستند و در دسترس همگان قرار ندارد. البته هر سند دارای تمام ویژگی های امنیتی نمی باشد و با توجه به کاربرد آن، المان های متفاوت آن انتخاب می شوند.

علاوه بر این در اسنادی که سطوح مختلف امنیتی وجود دارد، تمام کنترل کنندگان به تمام تجهیزات دسترسی ندارند و فقط برخی از تکنسین های مربوط که تعالیم لازم را گذرانده اند، می توانند به این تجهیزات دسترسی داشته باشند تا بدین ترتیب، امنیت اسناد تا بالاترین حد امکان به خطر نیفتد.

تشخیص اصالت گوشی‌ ها با طرح شبنم

رییس شبکه بازرسی و نظارت مردمی کارگروه تلفن همراه در خصوص تشخیص اصالت گوشی‌های اصل از قاچاق در بازار گفت: واردکنندگان قانونی گوشی ملزم به نصب طرح شبنم و هولوگرام شرکت واردکننده روی گوشی‌های خود هستند.
رییس شبکه بازرسی و نظارت مردمی کارگروه تلفن همراه یادآور شد: در سال ۹۲، دوازده شرکت مثل، آرمان همراه آرین، پرشین سلوکام، مدیا پردازش، یاس جهان، ماناتل، پارس مایکروتل،‌ سامتل، اسمارت فون، کمال الکترونیک، ‌الوطنی و ارکان ارتباطات، تنها واردکنندگان قانونی گوشی تلفن همراه در کشور هستند.

مهدی عبقری در خصوص تشخیص اصالت گوشی‌های اصل از قاچاق در بازار، اظهار داشت‌: در حال حاضر ۱۲ واردکننده رسمی گوشی تلفن‌همراه در کشور، واردات قانونی این کالا را انجام می‌دهند. عبقری ادامه داد: علاوه بر این واردکنندگان رسمی، باید برچسب هولوگرام شرکت واردکننده را نیز روی گوشی‌های وارداتی خود نصب کنند.
وی تصریح کرد: گوشی‌هایی که از طریق این واردکنندگان رسمی وارد می‌شود باید با طرح شبنم روانه بازار شود که طرح شبنم در برگیرنده مدل گوشی و شرکت واردکننده است.

اهداف کلی کد شبنم

• تقویت امکان سیاست‌گذاری و کنترل دولت در بخش کالا و خدمات
• تسهیل در اجرایی شدن سیاستهای ویژه دولت در کنترل بازار
• اطمینان مردم از نقش موثرتر دولت در حوزه کالاها و خدمات (کالای وارداتی به سلامت بازار کمک می کند )
• افزایش امنیت و جلوگیری از توزیع کالای قاچاق
• جلوگیری از تولید و توزیع کالای جعلی (کالای فاقد بارکد دو بعدی شبنم ، قاچاق است . )

مزایای طرح شبنم برای دولت 

• حمایت از تولید داخلی و وارد کنندگان قانونی
• جلوگیری از تولید و توزیع کالای جعلی
• شناسایی فروشندگان و عوامل توزیع کالای قاچاق
• ایجاد امکان نظارت بیشتر و مدیریت کامل تر بر عرضه و تقاضای کالاها
• امکان برخورد دقیق تر و بیشتر با متخلفین
• شناسایی کالاهای غیر مجاز تولید شده یا وارد شده
• متمرکز شدن ورود کالا از کانال رسمی و ایجاد امکان کنترل کامل تر برآن
• تقویت امکان سیاست گذاری و کنترل دولت در بخش کالا و خدمات
• تسهیل در اجرایی شدن سیاست های وی‍‍ژه دولت در کنترل و تنظیم بازار
• اطمینان مردم از نقش موثرتر دولت در توزیع کالا

مزایای طرح شبنم برای مردم 

• کاهش احتمال خرید کالای تقلبی
• اطمینان نسبت به برخورداری کالا از کیفیت اعلام شده
• امکان راستی آزمایی اصلی بودن کالا در هنگام خرید
• امکان دریافت اطلاعات مربوط به تولید این کالا برای کمک به تصمیم خرید
• دریافت اعتبار درقبال گزارش تخلف

 استعلام کالا و گزارش تخلفات

برچسب شبنم دارای یک بارکد دوبعدی هولوگرام منحصر به فرد است که روی هر قلم کالا درج می‌شود و حاوی اطلاعات کامل درباره کالا بوده و قابلیت استعلام اصالت کالا از طریق گوشی تلفن همراه دوربین‌دار و نرم افزار مربوطه، تلفن گویای ۸۸۹۶۹۲۹۶ ، ارسال پیامک به ۳۰۰۰۳۹۲ و همچنین استعلام ازسامانه شبنم به آدرس shabnam.ir را دارد.

مردم می‌توانند برای اطمینان خاطر خودشان هر کالای دارای بارکدی را استعلام نموده و از اصیل بودن آن مطمئن شوند. علاوه بر آن می‌توانند تخلفات مربوط به کالاهایی که بارکد آن مخدوش است یا بارکد ندارد را گزارش نمایند. در صورتیکه تعداد معینی از تخلفات توسط یک فرد گزارش شود و این گزارش‌ها با بررسی بازرسان نهادهای نظارتی تایید شود، مورد تشویق قرار خواهد گرفت.